Contracten met onderaannemers in de bouw
Stelt u zich eens voor: Een aannemer in de bouw zoekt een of meerdere onderaannemers voor specifieke werkzaamheden. Er wordt een schriftelijke overeenkomst van onderaanneming door beide partijen ondertekend. Daarmee lijken taken, verantwoordelijkheden, vergoedingen en risico’s helder en duidelijk te zijn, maar daar gaat het toch geregeld mis. De daadwerkelijke invulling van een contractsverhouding in de bouw in Duitsland blijkt in de praktijk vaak leidend te zijn in geval van geschillen.
In een recente rechtzaak stond een aannemer centraal die door middel van een schriftelijke overeenkomst van onderaanneming een burgerlijke maatschap (GbR – vergelijkbaar met de VOF in Nederland) de opdracht had gegeven om bouwwerkzaamheden te verrichten. De opdracht betrof o.a. de bekleding van kolommen met brandwerende panelen. In de onderaannemingsovereenkomst was onder meer bepaald dat de GbR een vast bedrag van circa 10 euro per beklede kolom zou ontvangen. In eerste aanleg besloot de rechter dat de drie partners van de GbR afhankelijke werknemers waren. De aannemer moest dus sociale premies voor hen betalen.
Afhankelijke werknemers
Hierop ging de beklaagde aannemer in hoger beroep, maar zonder succes! Waarom? De schriftelijke onderaannemingsopdracht is van geen bijzondere betekenis wanneer - zoals in dit geval - de feitelijke uitvoering van de contractuele relatie ervan afwijkt. Wat bleek het geval? Werkmateriaal, uitrusting en gereedschap werden ter beschikking gesteld. De uitvoering van het werk werd gecontroleerd door de aannemer of zijn voorman en - indien nodig - gecorrigeerd. Er was geen ondernemersrisico voor de drie arbeiders. De GbR had geen bedrijfsruimte, geen werknemers en er was geen sprake van een herkenbare eigen reclameactiviteit op de markt. Ook bleek het niet goed mogelijk om een zelfstandige onderneming te runnen wanneer de benodigde werktijd en de overeengekomen vergoeding in ogenschouw werden genomen.
Onderworpen aan sociale verzekeringsplicht
Ondanks de schriftelijke onderaannemingsplicht met de opdrachtgever waren de bouwvakkers onderworpen aan sociale verzekeringsplicht. Oftewel: bouwvakkers die in wezen hun arbeid ter beschikking stellen en geen ondernemersrisico dragen, zijn afhankelijke werknemers. Een onderaannemingsovereenkomst met een GbR leidt niet tot de veronderstelling van zelfstandigheid, vooral niet als de overeenkomst alleen dient om de feitelijk bestaande arbeidsrelatie te verhullen.
Daadwerkelijke invulling van het contract
Dit voorbeeld onderstreept het belang van de daadwerkelijke invulling van een contractsverhouding. In recente jurisprudentie is het element van ondernemersrisico altijd benadrukt. Er is een duidelijke tendens in de jurisprudentie van sociale rechtbanken om (niet alleen) in twijfelgevallen aan te nemen dat de tewerkstelling afhankelijk is, en dus onderworpen aan sociale zekerheidsbijdragen. Het is daarom van groot belang om grondig aandacht te besteden aan zowel het ontwerp als de feitelijke uitvoering van overeenkomstige contractuele relaties.
Deskundige begeleiding
Bent u voornemens om met onderaannemers te werken in de bouw in Duitsland? De Duitse gang van zaken kan complex overkomen, maar deskundige begeleiding kan u hierbij helpen. Bij STRICK hebben wij de specialisten in huis om u te adviseren om op een verantwoordde manier met onderaannemers of ZZP’ers te werken. We staan u graag ter zijde! Neem contact op met Udo Croonenbrock, Torsten Viebahn of Alexander Crämer.
