Bouwen in Duitsland
Buitenlandse bedrijven die met (eigen) medewerkers werkzaamheden in Duitsland willen uitvoeren, moeten aan de bepalingen van het Arbeitnehmer-Entsendegesetz voldoen. Deze wet is gebaseerd op de EU-detacheringsrichtlijn en verklaart enkele Duitse cao-bepalingen ook algemeen bindend voor buitenlandse bedrijven.
Minimum rechten
Eigenlijk zijn de algemeen bindend verklaarde normen meer dan onschuldig te noemen en hebben zij ten doel enkele minimumrechten van werknemers te beschermen. De volgende rechten worden gewaarborgd:
a) recht op minimumloon
b) recht op vakantiedagen
c) recht op vakantiegeld
d) recht op doorbetalen van loon tijdens de vakantieperiode
Dit klinkt redelijk en niets mis mee, zult u zeggen. Het venijn zit echter in de praktische omzetting van deze regelgeving. Om de naleving van bovengenoemde rechten te waarborgen, werd namelijk het Arbeitnehmer-Entsendegesetz in het leven geroepen. In dit verband werd de oorspronkelijk uitsluitend voor de bouwsector bedoelde regeling ook toegepast in andere sectoren, met name de bouw-, metaal- en elektrobranche. Via een ingewikkeld systeem van meldingsverplichtingen en controles, zowel op het werk alsook achteraf via boekenonderzoek, dat bij overtredingen boetes tot gevolg heeft, is een administratief monstrum ontstaan dat op basis van zelfstudie en „trial en error“ niet beheersbaar is.
Werkwijze
Basis voor het „spel“ is het aanmeldingsformulier volgens het Arbeitnehmer-Entsendegesetz. Middels dit formulier dient de Nederlandse ondernemer voor begin van de werkzaamheden in Duitsland informatie aan de Zoll af te geven. De vragen zijn simpel en logisch van aard, maar u raadt het al, zonder grondige kennis van de achterliggende strekking schuilt er gevaar. Ook moet u weten dat een kopie van uw aanmelding wordt doorgezonden naar verschillende instanties, te weten het Finanzamt Kleve (speerpuntfiscus voor alle Nederlandse bedrijven in Duitsland ) en de Urlaubskasse der deutschen Bauwirtschaft (ULAK). Aan de ULAK moet u en % van de loonsom van de in Duitsland werkzame werknemers afdragen, die hiervoor het vakantiegeld en de doorbetaling van loon tijdens de vakantie van uw werknemers voor haar rekening neemt. Het formulier Terug naar het aanmeldingsformulier en de ogenschijnlijk onschuldige vragen. In eerste instantie dient u aan te geven wie u (als bedrijf) bent en wat uw land van herkomst is. Geen geheim en geen probleem dus. Ook de tweede vraag lijkt onschuldig. U moet melden wanneer u met de werkzaamheden begint, hoe lang deze duren en wordt verzocht de ingezette werknemers in een lijst te benoemen. Een aantal valkuilen ligt op uw weg:
a) Doet u de melding als het werk reeds begonnen is, dan heeft u niet vóór begin van de werkzaamheden gemeld maar erna. Te laat dus met een boete tot gevolg.
b) U moet de werknemers aanmelden en wel met naam, voornaam en geboortedatum. Geen probleem denkt u en meldt J.Jansen, geboren 20.12.1960. Een boete is het logische gevolg van deze foutieve melding, want u medewerker heet Johannes en niet J. (De geboortedatum is trouwens belangrijk voor het computerprogramma om zodoende een onderscheid te kunnen maken tussen de overige Johannes Jansen van deze wereld en dat is uit fiscaal oogpunt belangrijk, zoals u later zult zien).
c) De vraag naar de duur van de werkzaamheden lijkt op het eerste gezicht niet problematisch. De Duitse instanties zullen immers wel moeten weten hoe lang je in Duitsland bent om bijvoorbeeld te kunnen controleren of u aan de vier voorwaarden uit de cao voldoet. Dat was in beginsel wellicht ook de enige bedoeling. Inmiddels heeft deze informatie ook nog heel andere consequenties. Wat is er gebeurd? Welnu, alle informatie die u aan de Zoll aanlevert, wordt naar verschillende organisaties doorgezonden. In eerste instantie moet u weten dat de Zoll een onderdeel is van de douane en daarmede ook van de fiscus. Logisch dat de fiscus de informatie nauwlettend bekijkt. U of uw werknemer(s) zouden wellicht immers belastingplichtig in Duitsland kunnen zijn. Voor een tweede keer komt hier dus de fiscaliteit om de hoek kijken en zoals gezegd zullen wij hier later op ingaan. De derde vraag betreft de plaats waar u de volgens het Arbeitnehmer-Entsendegesetz noodzakelijke gegevens, ter beschikking houdt van de instanties. Blijkbaar zijn er dus gegevens die u gereed moet houden. Welke gegevens dit zijn, omschrijft de wet als volgt: “alle gegevens op basis waarvan kan worden aangetoond dat aan de bepalingen van de wet wordt voldaan“. Een onbepaald rechtsbegrip dus. In de praktijk vertaalt zich dat als volgt: a) arbeidsovereenkomst (gesteld in de Duitse taal) Een arbeidsovereenkomst per werknemer (gesteld in de Duitse taal), die voldoet aan de bepalingen van het ArbeitnehmerEntsendgesetz en het Duitse Nachweisgesetz. Het zou hier te ver gaan om de details uit te leggen, maar een ding is duidelijk het is niet voldoende uw standaard arbeidsovereenkomsten te laten vertalen. Voorbeeld: uw werknemers hebben op basis van de Nederlandse CAO geen dertig vakantiedagen maar 24 plus een groot aantal atv-dagen. Vertaalt u Nederlandse overeenkomst en staat bij het aantal vakantiedagen bijv. 24 dagen, dan heeft u een overtreding van de regels van het Arbeitnehmer-Entsendegesetz reeds toegegeven. Omdat u een overtreding in het kerngebied van het ArbeitnehmerEntsendegesetz begaat, die immers 30 vakantiedagen voorschrijft, hangt u een boete tot € 500.000,00 boven het hoofd!!! b) loonstroken (gesteld in de Duitse taal) Het Arbeitnehmer-Entsendegesetz geeft de werknemer recht op een minimumloon. Via de actuele loonstrook is te zien of hij het minimumloon ook daadwerkelijk ontvangt. Derhalve moet de loonstrook ook voor een Duitse ambtenaar leesbaar zijn. Het is dus niet voldoende de Nederlandse afkorting AOW in het Duits te vertalen als AOW. Daarmee kan een Duitse ambtenaar niets beginnen. Er zal dus enige toelichting op de Nederlandse afkortingen moeten worden gegeven.
c) urenstaat (gesteld in de Duitse taal) In deze urenstaat moet het begin, einde en duur van de werkzaamheden zijn opgenomen.
d) Handwerkskarte In de vorige aflevering hebben wij het al over het „rijbewijs“ voor de Duitse markt gehad. Logisch dat de controlerende ambtenaar erna kijkt of u überhaupt legaal in Duitsland werkt.
e) A1 verklaring
Sociale lasten
In het land waarin men werkt moet men ook sociale lasten betalen. Met andere woorden, werk je in Duitsland val je ook onder het Duitse sociale stelsel en moeten aldaar ook premies worden betaald. Echter, is het werk in Duitsland maar kort van duur, kan men binnen het Nederlandse stelsel blijven. Hiervoor is een verklaring omtrent het toepasselijke verzekeringsstelsel van de bevoegde Nederlandse instanties noodzakelijk. In casu moet de Sociale Verzekeringsbank deze verklaring middels een A1 formulier afgeven.
Terug naar het formulier De volgende vraag gaat over de 'verantwortlich Handelnder', dus degene die namens het bedrijf (vaktechnisch) toezicht houdt op de werkzaamheden. Zijn naam en (volledig uitgeschreven) voornaam zijn aan te geven, eveneens zijn adres in Duitsland. Een andere vraag betreft de gemachtigde in Duitsland voor de betekening van stukken, de zgn. Zustellungsbevollmächtigter.
Vaste inrichting
Het Arbeitnehmer Entsendegesetz ook een fiscale dimensie. Immers, via de kopie die het Finanzamt te Kleve van uw aanmelding ontvangt, kan men gemakkelijk nagaan hoe vaak en voor welke periode u werkzaamheden in Duitsland uitvoert. Dit is belangrijke informatie voor de Duitse fiscus omdat u op basis van het belastingverdrag tussen Nederland en Duitsland wellicht verplicht bent om over uw winsten uit de Duitse operaties in Duitsland belasting te betalen. „Vaste inrichting“ Duitsland is heffingsbevoegd als uw werkzaamheden worden aangemerkt als een fiscale 'vaste inrichting'.
183 dagen regeling
De werknemer kan trouwens ook nog op een andere manier in Duitsland belastingplichtig worden. Verblijft hij binnen een 12 manden meer dan 183 dagen in Duitsland, dan wordt hij eveneens via het belastingverdrag in Duitsland belastingplichtig met alle gevolgen van dien (zie vorige alinea). Hierbij gaat het nadrukkelijk niet om werkdagen maar verblijfsdagen, wat een groot verschil kan uitmaken.
